پزشکی سازگار با محیط زیست را می توان، دست یافتن به شیوههایی از درمان که با کاهش دادن ضایعات مطب و کاهش هوشمندانه مواد شیمیایی معلق در هوا به سلامت بیمار و محیط زیست کمک میکنند، بهصرفه اقتصادی نزدیک هستند و از طرف دیگر میتوان آنها را بهطور پایدار و مداوم مورداستفاده قرار داد، معرفی کرد.
درباره پزشکی سبز، یعنی آن گونهای که از طریق پزشکی محیط زیست را پاس میدارد، دستکم از چهار زاویهٔ اساسی میتوان سخن گفت:
نخست اینکه دربارهٔ معنا و مصادیق روشن این مفهوم سخن بگوییم. به این پرسش بپردازیم که به راستی مقصودمان از پزشکی سبز چیست و انتظار داریم به چه پیامدهایی منجر شود. میتوان از وضع موجود آغاز کرد و پرسید: طبابت فعلی پزشکان چه آسیبهایی به محیط زیست وارد میکند که میخواهیم با طبابت سبز فکری به حال آنها کنیم؟
دومین قلمرو، اما، بحث دربارهٔ این پرسش شکاکانه است که «اساسا پزشکی سبز چه اهمیت و چه فوریتی دارد؟» میان این همه دغدغههای مختلف پزشکی، چرا باید ذهنمان را معطوف به چنین مسالهای کنیم؟ مگر پزشکان تا چه اندازه میتوانند در حفظ یا تخریب محیط زیست موثر باشند؟
سومین حیطهای که میتوان دربارهٔ آن سخن گفت ادامه منطقی حیطهٔ نخست، و از این رو، بیشتر تکنیکی و اجرایی ست. چه اصلاحاتی در مطب و کلینیک، در اقدامات پزشکی، در مواد و تجهیزات و در رفتارهای همکاران و دستیاران میتوان در پی گرفت تا کمترین آسیب از طبابت متوجه محیط زیست شود. اندیشیدن به بهبود سیستم دفع زباله و فاضلاب، و اصلاح سازوکارهای استفاده از آب نمونههایی از مباحثیست که در این قلمرو میگنجد.
چهارمین قلمرو آن است که چگونه به راهکارهایمان برای پزشکی دوست با محیط زیست، ضمانت اجرایی ببخشیم. از منظری کلان، چه رویکردی میتواند طبابت سبز را به یک رویکرد غالب و عام در میان پزشکان بدل کند تا این اقدامات، فراتر از عده قلیلی پزشکان حساس به محیط زیست، در جامعه پزشکی فراگیر شود؟ البته میتوان تصور کرد که برای پزشکی که مطبش در یکی از مناطق برخوردار شهری واقع است تجهیز مطبی «سبز» و اعلام عمومی آن، برگ برندهای در جهت اقبال مردم به آن مطب به شمار آید. اما به سختی میتوان دغدغههای زیستمحیطی را در مناطق کمتر-برخوردارِ شهری یا مناطق روستایی، دست کم در افق چندین ساله، به عنوان یک مطالبهٔ عمومی در نظر گرفت. اینگونه است که اگر قصدمان برافراشتن پرچم «پزشکی دوست با محیط زیست» در سطح کشور است بایستی به مداخلهای در سطح سیاستگذاری عمومی اندیشید.
پیشنهاد به متولیان حیطه پزشکی در سطح وزارت بهداشت آن است که با تدوین کتابچه راهنمای (guideline) پزشکی سبز، لیستی از «ضرورتها» و «ترجیحات» زیستمحیطی در طبابت پزشکی فراهم آید. آنگاه بر اساس این کتابچه، «ضرورتهای زیستمحیطی» را میتوان به عنوان یکی از معیارهای نظارتی توسط واحد نظارت بر درمان در معاونت درمان دانشگاههای علوم پزشکی کشور مورد توجه و تاکید قرار داد. از سوی دیگر رعایت مقولاتی که در گایدلاین به عنوان «ترجیحات زیستمحیطی» برشمرده شده، میتواند در زمرهٔ امتیازات لازم برای تمدید پروانهٔ مطب و کلینیک به حساب آید. چه بسا اینگونه اقدامات سیاستگذارانه شرایط را به سمتی سوق دهد که نه فقط وجدان اخلاقی پزشکان، بلکه حتی منافع نسبی آنها، حکم کند محیط زیستشان را پاس بدارند.
اگر قرار است پزشکان ایران به سوی پاسداری از محیط زیست حرکت کنند بایستی درباره ۱- چیستی، ۲- ضرورت و ۳- چگونگی پزشکی سبز، و نیز ۴- راهکارهای حقوقی در جهت تقویت آن جدیتر بیاندیشیم و گفتگو کنیم؛ چهار موضوعی که در این جستار به اشاره دربارهٔ آنها سخن به میان آمد.
در این میان تکنولوژی دکتر لینک تمام تلاش خود را در راستای حفاظت از محیط زیست در سیستم مدیریت مطب و کلینیک خود انجام داده است.
سیاست های زیست محیطی دکتر لینک :
- سیر به سمت فضای اداری بدون کاغذ اولین قدم در تغییر و پیشرفت
- نوبت دهی الکترونیک از طریق موبایل و وب
- مشاهده و ارسال نتایج آزمایشات بیماران در مراکز پاراکلینیک به صورت الکترونیک
- تشکیل پرونده الکترونیک برای بیماران در بیمارستان، مطب و کلینیک به صورت یکپارچه
- امکان برقراری ویدئو کنفرانس بین پزشک و بیمار