مقدمه
روان‌درمانی یا درمان روانشناختی، استفاده از روشهای روانشناختی مبتنی بر تعامل شخصی منظم با فرد بزرگسال، به منظور کمک به وی در تغییر رفتار و غلبه بر مشکلات است. روان‌درمانی برای بهبود سلامت روان فرد، حل یا کاهش رفتارهای دردسرساز، اعتقادات، اجبارها، افکار یا عواطف و بهبود روابط و مهارت‌های اجتماعی به کار می‌رود. امروزه همچنین انواع مختلفی از روان‌درمانی برای کودکان و نوجوانان مانند بازی‌درمانی وجود دارد.
روان‌درمانی تکنیک و مجموعه روش‌هایی برای درمان اختلالات روانی، هیجانی، انواع اختلالات شخصیت، اعتیاد، ناهنجاری‌های رفتاری و سازگاری، با استفاده از روش‌هایی است که به ظاهر با محوریت گفتگو می‌باشد. اما در این فرایند گفت‌وگو، بررسی و ارزیابی تخصصی و بسیار فنی در رابطه با محتوا و فرایند فکر، احساسات، عواطف، گفتار، رفتار و … غیره، مراجع یا درمانجو توسط روانشناس به شکلی بسیار دقیق انجام می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: رابطه درمانی بی قید و شرط چه تأثیری در روند درمان دارد؟
روان‌درمانی چیست؟
روان‌درمانی کاربرد آگاهانهٔ روشهای بالینی و «مواضع میان‌فردی»است که از اصول روانشناسی نوین و کهن حاصل شده و هدف آن کمک به درمان‌گیران و درمانجویان است که رفتارها، شناخت‌ها، هیجان‌ها، و دیگر ویژگی‌های فردی خود را، در جهت درمان مطلوب و تعادل روانشناختی تغییر دهند.
روان‌درمانی دارای نظریه‌ها و رویکردهای گوناگونی است و روشهای آن بسیار گسترده و متنوع است. تاکنون بیش از ۵۰۰ روش روان‌درمانی توسط نظریه‌پردازان مختلف ارایه شده‌است. از قدیمی‌ترین روش‌ها مانند هیپنوتیزم درمانی تا تکنیک‌های جدیدتر مانند درمان اکت. در حال حاضر پرکاربردترین روشهای روان‌درمانی عبارت اند از: درمان‌های شناختی، یکپارچه‌نگر، کل‌نگر، روان‌پویشی و رفتاردرمانی
برخی از انواع روان‌درمانی شامل رفتاردرمانی شناختی شناسایی باورهای ناکارآمد و رفتارهای ناسازگار و تغییر آنها، روان درمانی تحلیلی ورود به معانی ناهوشیار، فکرها، رفتارها و هیجان‌های درمانجو و تغییر، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد طرحواره درمانی، روان‌درمانی وجودی (اگزیستانسی) روان‌درمانی به صورت انفرادی یا گروه درمانی هم قابل انجام است.
به صورت نمونه برای درمان ترس مرضی، روان‌درمانی به «سبک رفتاری» از چهار شیوهٔ حساسیت زدایی منظم غرقه سازی، سرمشق‌گیری و تنش کاربردی کمک می‌گیرد. در درمان اختلال‌های شخصیت، روان‌درمانی تحلیلی یا روان‌کاوانه کاربرد دارد.
رشته روانپزشکی
این رشتهٔ تخصصی به بررسی مسایل رفتاری، هیجانی و پیشگیری و درمان اختلالات روانی آدمی می‌پردازد. ارزیابی روانپزشکی معمولاً شامل اخذ شرح حال و معاینه وضعیت روانی است. معاینه فیزیکی، انجام آزمایش و گاه تصویربرداری از مغز از جمله روش‌هایی هستند که برای بررسی و ردکردن علل طبی احتمالی ایجادکننده علایم به کار می‌روند. داروها و روان‌درمانی‌ها اساس درمان‌های انجام‌شده در روانپزشکی هستند.
روانپزشک کیست؟
روانپزشک ، پزشکی است که متخصص تشخیص و درمان بیماری‌های روانی یا روان‌درمانی می‌باشد. کار روانپزشک، تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی است. همه روانپزشکان برای سنجش و درمان بیماری های روانی آموزش می بینند.
روانپزشکان و متخصصان بهداشت روانی تنها کسانی هستند که مرجعیت تجویز دارو برای درمان بیماری‌های روانی را دارند. برخی از روانپزشکان متخصص در کمک به گروه سنی ویژه ای می‌باشند، مانند روانپزشک کودکان، که درمان گروه سنی کودکان یا نوجوانان را بر عهده دارند روانپزشک وظیفه «تشخیص» مشکل یا بیماری را برعهده دارد و بر اساس تشخیص، مدیریت درمان را بر عهده می‌گیرد.
به بیان دیگر، او با در نظر گرفتن جهات مختلف مشکلات فرد مراجع، باید بتواند منشأ جسمانی، روانی، خانوادگی یا اجتماعی مسایل پیش‌آمده را تشخیص دهد و در صورت وجود یک بیماری، آن را از موارد مشابه تمیز دهد. او ممکن است فرد مراجع را برای انجام آزمایش تشخیصی به آزمایشگاه بفرستد یا از روشهای نوار مغزی یا تصویربرداری تشخیصی کمک بگیرد.
پس از تعیین تشخیص، او باید مناسب‌ترین شیوه یا شیوه‌های درمان را انتخاب و اعمال کند. این روش‌ها شامل تجویز دارو، اجرای روان‌درمانی یا مشاوره، و در مواردی به کارگیری دستگاه یا ابزاری برای درمان است.
روانپزشک ممکن است فرد مراجع را برای اجرای آزمون‌های (تست‌های) روانشناسی یا اجرای روان‌درمانی به کارشناس ارشد یا دکتر روانشناسی بالینی ارجاع دهد و در مواردی از یاری مددکار اجتماعی یا کاردرمانگر بهره گیرد.
مراحل مدیریت درمان توسط درمانگر
مرحله اول: ارزیابی
وقتی فرد به یک روانشناس مراجعه می‌کند اولین کار روانشناس ارزیابی مشکل وی خواهد بود. فرض کنید مراجعه کننده دارای مشکل افسردگی شدید می‌باشد در جلسه اول و دوم درمانگر تلاش خواهد کرد نوع افسردگی، شدت افسردگی، تاریخچه شکل گیری آن و سابقه خانوادگی این بیماری را بررسی کند.
روانشناسان برای این کار از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند. یک روش بسیار عالی برای شناخت بیماری شما استفاده از مصاحبه بالینی است. در این مصاحبه روانشناس به صورت قدم به قدم تمامی جنبه‌های مشکل شما را بررسی می‌کند.
روش دیگری نیز که به عنوان مکمل روش اول استفاده می‌شود استفاده از پرسشنامه‌ها است. پرسشنامه‌های روانشناسی مختلفی برای بیماری‌های مختلف وجود دارد و حتماً شما هم نام برخی از آنها را که برای ارزیابی شخصیت، شغل یا هوش به کار می‌روند را شنیده‌اید
مرحله دوم: انتخاب درمان مناسب
وقتی کار ارزیابی مشکل فرد توسط روانشناس به اتمام رسید، حالا می‌توان یک درمان مناسب برای فرد انتخاب کرد. در حال حاضر ده‌ها روش روان‌درمانی برای روانشناسان در دسترس است. هر روانشناس با توجه به آموزش‌هایی که دیده است و همچنین ماهیت مشکل درمانجو ، یک درمان را انتخاب می‌کند. برای مثال در درمان افسردگی می‌توان از درمان شناختی رفتاری، درمان بین فردی یا درمان مثبت‌گرا استفاده کرد.
روانشناسان معمولاً برای افسردگی شدید از درمان شناختی رفتاری و برای افسردگی متوسط و خفیف از درمان مثبت‌گرا استفاده می‌کنند. همچنین در مواردی که افسردگی به دلیل مهارت‌های ارتباطی ضعیف یا مشکلات مربوط به ارتباط درمانجو با اطرافیان باشد درمان بین فردی موثر خواهد بود
مرحله سوم: اجرای درمان
اجرای موفق روان‌درمانی توسط روانشناسان به دو عامل بسیار مهم وابسته است. عامل اول تحصیلات و آموزش‌های روانشناس و کیفیت آنها است. عامل دوم نیز به استفاده از پروتکل روان درمانی و مشاوره مناسب توسط روانشناس مربوط می‌شود.
تحصیلات و آموزش‌ها باعث آشنایی روانشناس با تکنیک‌ها و مهارت‌های روان درمانی می‌شود و پروتکل مداخله نیز باعث ساختار جلسات درمانی می‌شود. برای مثل یک روانشناس که دوره روان‌درمانی مثبت‌گرا را دیده است با تکنیک‌های این شیوه درمانی مانند شمردن نعمت‌ها، هدیه زمان، شکرگذاری، استفاده از توانایی‌ها و کشف توانایی‌ها آشنا می‌گردد. سپس وی می‌تواند با استفاده از یک پروتکل مداخله استاندارد این تکنیک‌ها را در زمان مناسب به کار ببرد.
در واقع هر پروتکل مداخله شامل تعدادی جلسات درمانی است. در این پروتکل قید شده است که در هر جلسه روانشناس باید چه تکنیکی را در چه محدوده زمانی استفاده نماید. استفاده از پروتکل‌های مداخله استاندارد باعث ساختار داشتن جلسات و صرفه جویی در زمان و هزینه درمانجویان می‌شود.
بیشتر بخوانید: چالشهای اتاق درمان
مرحله چهارم: پیگیری‌های پس از درمان
وقتی که روانشناس موفق شد پس از چندین جلسه روان درمانی و مشاوره، درمانجو خود را درمان کند، حالا باید برنامه‌ای بچیند که از بازگشت مجدد مشکل پیشگیری نماید. برای این منظور معمولاً تکالیفی را به درمانجو می‌دهند که پس از درمان آنها را انجام دهد. همچنین جلساتی را برای ماه‌های بعد برنامه ریزی می‌کنند تا بتوانند از عود مجدد بیماری پیشگیری نمایند.
امیدوارم از مقاله امروز لذت برده باشید و به شما در شناخت مراحل درمان کمک کرده باشد. لطفا نظر خود را درباره این پست در صفحه اینستاگرام به اشتراک بگذارید.
شما مدیر داخلی یا منشی مرکز روانشناسی هستید؟ آیا به مشاوره جذب مراجع نیاز دارید؟ همین الان تماس بگیرید: ۰۹۱۲۰۰۴۴۸۲۴
برای مشاوره رایگان سیستم مدیریت هوشمند مراکز روانشناسی بر روی لینک زیر کلیک کنید.
