لازم است به عنوان درمانگر ارتباط امنی را با مراجع خود برقرار کنید، و به او این اطمینان را بدهید که گفته‌هایش محرمانه خواهد ماند، تا او به راحتی بتواند صحبت کند؛ یعنی بدون قضاوت به گفته های درمانجوی خود گوش کنید و با او همدلی کند تا درمانجو احساس کند درک شده است.
شما باید به نکات ریزی از جمله دما و نور مناسب، ساکت بودن اتاق، صندلی راحت و در دسترس بودن دستمال کاغذی و سطل زباله توجه داشته باشید. نباید از تصاویر و وسایل شخصی که به نوعی سلایق شما را افشا می‌کند در اتاق درمان استفاده کنید. این محیط سنگ بنای اتحاد درمانی میان درمانجو و درمانگر است، پس بسیار با اهمیت است.
پیشنهاد می‌شود: گام به گام مدیریت درمان توسط درمانگر
قبل از هر چیز به این نکات توجه کنید:
مراجعان ممکن است عاشق درمانگر خود شوند.
برخی ممکن است همانند والدین خود، درمانگرشان را دوست داشته باشند.
در واقع، آنها در کنار درمانگر خود، احساس امنیت و محافطت می‌کنند و عاشق داشتن سرپرست‌هایی هستند که نیازهای آن ها را برآورده کند و تقاضایی در ازایش ندارد.
و برخی دیگر، در طول جلسات روان درمانی، ممکن است وابستگی عاطفی به درمانگر پیدا کنند.
و ممکن است حتی رابطه عاشقانه و ازدواج با درمانگر خود را تصور کنند.
یکی از مسائل مهم در جلسات روانشناسی،ارتباطی است که بین مراجع و درمانگر باید شکل بگیرد.در واقع در چارچوب این ارتباط است که فرآیند روان درمانی اتفاق می‌افتد.اگر این ارتباط نتواند به خوبی شکل بگیرد، روند درمان نمی تواند به صورت موفقیت آمیزی صورت بگیرد.این ارتباط حریم و مرزی دارد که هم روانشناس و هم مراجع باید آن را رعایت کنند. در این مطلب می خواهیم راجع به حریم و مرز یا محدوده ارتباطی درمانگر و درمانجو صحبت کنیم.
اعتماد
یکی از فاکتورهای حیاتی ارتباط بین درمانگر و مراجع، اعتماد است.باید مراجع به درمانگر خود اعتماد کند تا بتواند حرف بزند. این اعتماد بیانگر آن است که تمام حرف هایشان در همان اتاق درمان باقی می‌ماند و قرار نیست به بیرون درز پیدا کند. اما در مبحث اعتماد، روانشناسان نوجوان معمولا با والدین مراجعانشان که نوجوانان هستند دچار چالش می‌شوند. یکی از کارهایی که والدین نوجوانان انجام می‌دهند همین است که به روانشناسان مراجعه می‌کنند و از آن ها می‌خواهند که جلسه ای که با فرزند آنها داشته‌اند را شرح دهند. البته نمی توان خیلی به این والدین خرده گرفت چرا که آنها اظهار می‌کنند که نگران فرزندانشان هستند و کنترل همه چیز از دست آنها بیرون رفته است.آنها بعد از جلسات مشاوره اصرار می‌کنند که با روانشناس فرزندشان صحبتی داشته باشند و همین مسئله باعث خدشه دار شدن اعتمادی می‌شود که مراجع نوجوان به روانشناس خود دارد.البته در این موارد روانشناس اطلاعات مراجع خود را به والدین آنها نمی دهد.
رابطه‌ی عاطفی یا جنسی بین مراجع و درمانگر
هرگونه رابطه ی عاطفی و یا جنسی بین مراجع و درمانگر ممنوع است.شکل گیری ارتباط بین مراجع و درمانگر باید خارج از چارچوب ارتباط عاطفی و جنسی باشد.اگر علائم اولیه‌ی چنین ارتباطی چه از طرف مراجع و چه از طرف درمانگر پیدا شود،باید سریعا آن ارتباط قطع گردد.
به یاد داشته باشید که برقراری رابطه‌ی جنسی بین مراجع و درمانگر به هیچ وجه جزء هیچ یک از روش‌های درمانی نیست.
پیشنهاد می‌شود: انتظارات درمانجو از درمانگر چیست؟ 9 ویژگی یک درمانگر خوب
آیا درمانگر و مراجع می‌توانند با هم دوست شوند؟
مراجعان اغلب ارتباط نزدیکی با درمانگران ایجاد می‌کنند. در طول جلسات رواندرمانی، در یک اتاق، با درمانگر خود درباره مسائل شخصی خود صحبت می‌کنند، اما آیا این باعث می‌شود که درمانگر و مراجع با هم دوست شوند؟ برخی افراد فکر می کنند که قطعا چنین است، اما درمانگران آموزش دیده اند که روابط خود با مراجعان شان را به این طریق نگاه نکنند.
حقایق در مورد ارتباط درمانگر – مراجع
قاعده بنیادین رواندرمانی این است که درمانگر مرزهای مناسبی میان خودش و بیمار برقرار سازد. در واقع رواندرمانی بی‌شک بدون این محدودیت‌ها، که بعضاً به آن چارچوب می گویند، موثر نخواهد بود و چه بسا آسیب هم برساند. محدودیت ها این ها هستند:
- عدم تماس فیزیکی با مراجع
- عدم ارتباط با مراجع خارج از اتاق مشاوره
- ندادن نصیحت‌های عملی به مراجع
- نپذیرفتن بستگان و آشنایان نزدیک مراجع برای رواندرمانی
- حفظ عینیت گرایی و موضع خنثی در قبال مراجع و خودداری از نگرانی/فکر کردن بیش از اندازه درباره مراجع
- دریافت سوپرویژن در صورت وسوسه شدن و قبل از نقض آنها
- لمس کردن مراجع در هیچ کدام از رویکردهای رواندرمانی به عنوان تکنیک وجود ندارد.
- لمس‌‌ها در همان چارچوب های اجتماعی قرار می‌گیرند، برای مثال دست دادن که در فرهنگ پدیده رایجی است.
- هم آغوشی و رابطه جنسی به هیچ عنوان در رواندرمانی معنا ندارد. ناگفته نماند که برخی موقعیت‌‌های حساس غیر قابل گریز هستند، برای مثال ممکن است درمانجویی پس از اتمام دوره درمانش و پس از حل کردن مسائلش، بخواهد برای خداحافظی نهایی درمانگرش را در آغوش بگیرد، بسته به موقعیت و قضاوت بالینی درمانگر باید در این باره تصمیم بگیرد.
روان درمانی یک رابطه نامتقارن است.
در جلسات رواندرمانی مراجع هر گونه که بخواهد رفتار می‌کند و هرآنچه که بخواهد می‌گوید، اما درمانگر نه.
این لازمه جلسه درمان است که درمانگر روی مشکل بیمار تمرکز کند. مراجع این انتظار را از درمانگر دارد تا شنونده خوبی باشد و بتواند آزادانه و بدون محدودیتی مشکلاتش را بیان کند و درمانگر به او در حل مشکلاتش یاری برساند، اما درمانگر چنین انتظاری را ندارد.
بسته به شخصیت مراجع و درمانگر و جهت‌گیری نظری درمانگر، درمان قطعا می‌تواند یک رابطه دوستانه باشد. رابطه درمانی رابطه دوستانه نیست چون بیمار و درمانگر خارج از اتاق مشاوره هیچ ارتباطی ندارند. این به این معنا نیست که درمانگر هیچ احساسی در برابر بیمار ندارد. درواقع خیلی از درمانجویان واکنش‌های عاطفی شدیدی را در درمانگر برمی‌انگیزند: واکنش‌های عشق، شهوت، حسادت، رقابت و حتی انزجار و نفرت. به احساساتی که بیمار در درمانگر برمی‌انگیزد انتقال متقابل و به احساساتی که بیمار درباره درمانگر دارد انتقال می‌گویند.
پیشنهاد می‌شود:چالش‌های اتاق درمان| 5 دغدغه در اتاق درمان
چرا درمانگر نمی تواند دوست درمانجو باشد؟
درمانگر نمی‌تواند دوست درمانجوی خود باشد، زیرا این باعث ایجاد روابط دوگانه خواهد شد. روابط دوگانه در رواندرمانی زمانی است که درمانگران، با مراجعان، بیش از یک رابطه داشته باشند. مثلا، استادی که مشاور دانشجوی خود نیز هست و یا نسبت خانوادگی بین مشاور و مراجع وجود دارد. روابط دوگانه ممکن است مشکل زا باشد و زمانی که نقش‌های حرفه ای با هم تضاد پیدا می‌کنند ، ممکن است استانداردهای اخلاقی و قانونی را نقض کنند.
همچنین برای درمانگر داشتن رابطه جنسی با مراجع غیرممکن است. درمانگران از موقعیت تاثیرگذار خود در رابطه با مراجعان آگاه هستند و از امکان سوءاستفاده از اعتماد و وابستگی مراجعان اجتناب می‌کنند. درمانگران همه تلاش خود را به کار می‌برند تا از روابط دوگانه با مراجعان دوری جویند، زیرا این گونه روابط در قضاوت حرفه‌ای تاثیر منفی می گذارند یا خطر آسیب رسیدن به مراجعان را افزایش می‌دهند.
دوستی با درمانجو یا مراجع بعد از اتمام درمان
در رویکردهای تحلیلی، یک درمانگر تا همیشه درمانگر است و یک مراجع تا همیشه مراجع. بنابراین هر ارتباطی غیر از ارتباط درمانی بی معنا است. نظام نامه اخلاقی سازمان نظام روانشناسی کشور، برقراری رابطه پس از ۲ سال از قطع درمان را مجاز شمرده است، ولی در این مورد بین رویکردهای مختلف اختلاف نظر وجود دارد، چنان که اشاره شد در رویکردهای تحلیلی این کاملاً غیر ممکن است. همچنین درمانگران نمی‌تواند وارد هیچ ارتباط موازی با مراجعانشان شود، داد و ستد، مسافرت یا معرفی یک نفر برای ازدواج به مراجع، روابط غیر قابل قبولی در رواندرمانی هستند و این اتفاق نبایستی در درمان بیافتد.
پیشنهاد می‌شود: تاثیر قوانین اتاق درمان بر پیشرفت مراجع
درمانگر چگونه باید با این احساس برخورد کند و شرایط را کنترل کند؟
یک درمانگر حرفه ای و دارای مهارت، از بحث و گفتگو در مورد احساسات درمانجو استقبال خواهد کرد.
روان درمانی، مکانی امن برای بحث و گفتگو در مورد فرآیند‌های بین فردی است و از این طریق رشد شخصی زیادی می‌تواند اتفاق بیفتد.
اگر مراجع نسبت به درمانگر احساساتش را بیان کند (احساس خشم، نا امیدی، قدر‌دانی وعشق) و درمانگر نتواند وجود آن احساسات را درک کند و در موردشان صحبت کند، این یک مشکل است همانند جراحی که از خون می‌ترسد.
این بسیار مهم است که بدانید عشق مراجع به درمانگر و یا به عبارتی دیگر، رابطه عاشقانه بین درمانگر و مراجع نا‌مناسب است و شما به عنوان درمانگر وظیفه دارید این مرز را حفظ کنید.
روابط عاشقانه بین درمانگر و مراجع، حتی پس از پایان درمان نیز، گزینه درستی نیست!
روان درمانی، برخلاف بسیاری از روابط دیگر زندگی، عمدتا یک طرفه است.
درمانجو با به اشتراک گذاشتن تجربیات هیجانی یا رازهای خود با شما، حالت‌های درونی خود را برای شما می‌گشاید و به عبارتی آسیب‌پذیر می‌شود، البته اغلب این کارها برای به دست‌آوردن نتیجه بیشتراز فرآیند رواندرمانی مهم هستند. اما اگر درمانگری از آسیب‌پذیری درمانجو خود بهره ببرد، نقص اخلاقی کاملا آشکاری را مرتکب شده‌است. اگر چنین اتفاقی در درمان بیفتد، باید فرآیند درمان فورا پایان داده شود.
غیر اخلاقی است که:
- روان درمانگر دوست صمیمی یا اعضای خانواده خودش را درمان کند.
- روان درمانگر با مراجع خودش رابطه جنسی داشته باشد.
- روان درمانگر با مراجع خودش رابطه عشقی داشته باشد.
کلام آخر
اگر روان‌درمانگری هستید که به تازگی شروع به فعالیت کرده‌اید، بدانید که درمانجو باید بتواند با شما به راحتی صحبت کند.
اما به یاد داشته باشید که رابطه درمانی با رابطه دوستی و عاشقانه یکسان نیست.
و به طور کلی، عشق مراجع به درمانگر و داشتن رابطه عاطفی با درمانگر درست نیست، چرا که اگر نقش درمانگر را برای درمانجوی خود نداشته باشید، فرآیند رواندرمانی برای او مفید نخواهد بود.
آیا شما مدیر داخلی یا منشی مرکز روانشناسی هستید؟ آیا به مشاوره جذب درمانجو نیاز دارید؟ همین الان تماس بگیرید: ۰۹۱۲۰۰۴۴۸۲۴
برای دریافت مشاوره اینجا کلیک کنید.
